Ο ΓΗΛΟΦΟΣ ΔΕΣΚΑΤΗΣ ΣΑΣ ΚΑΛΩΣΟΡΙΖΕΙ ΣΤΗ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΕΛΙΔΑ

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑΜΕ Να ξαναγινόμαστε πάλι πιτσιρίκοι με κοντοπαντέλονο μπάλα και τσιλίκι………. Δεν είχαμε εμείς τότε play station, computer , mp3 ,internet.Κάποτε, αποτελούσαν το μοναδικό τρόπο διασκέδασης των μικρών παιδιών. Σήμερα, μάλλον …μουσειακά είδη, όμως αναδύουν πάντα της ίδια αίσθηση γλυκιάς νοσταλγίας. Μιλάμε για τα παιχνίδια των παιδικών μας χρόνων. Το χωριό μας απομακρυσμένο από αστικά κέντρα είχε ελάχιστη επιρροή από κάθε είδους τεχνολογική εξέλιξη. Αλλά όμως λίγο πολύ αυτά τα παρακάτω αλλά και άλλα πολλά παίζανε τότε τα παιδάκια σε όλη την Ελλάδα.Ας δούμε ποια παιχνίδια παίζαν παλιότερα τα παιδιά στο χωριό. ΜΑΚΡΙΑ ΓΑΪΔΟΥΡΑ Παιζόταν με δυο ομάδες παιδιών και ένα παιδί που έκανε τη μάνα. Τα παιδιά της μια σκύβανε ο ένας πίσω από τον άλλο μπροστά από τη μάνα σαν να κάνανε μια μακριά γαϊδούρα. Τα άλλα παιδιά πηδάγανε πάνω προσπαθώντας να μην πέσουν. Αφού πηδάγανε όλοι, το πρώτο παιδί που πήδηξε τραγουδούσε “Αντζουλίνα ματζουλίνα κι στουν κόλους μια σουλίνα πόσα είνι αυτά;” δείχνοντας στην μάνα κάποια δάχτυλα. Το πρώτο παιδί από αυτούς που έστηναν έπρεπε να μαντέψει σωστά. Αν μάντευε σωστά ή αν κάποιος έπεφτε από τη γαϊδούρα, τότε αλλάζανε πλευρές αλλιώς ξανά-στήνανε. ΚΑΜΗΛΑ Παιζόταν με δυο ομάδες παιδιών και ένα παιδί που έκανε τον καμηλιέρη Τα παιδιά της μιας αγκαλιαζόταν σε μικρό κύκλο με τα κεφάλια κάτω. Αυτή ήταν η καμήλα. Τα άλλα παιδιά προσπαθούσαν να ανέβουν στην καμήλα χωρίς να τους κλοτσήσει ο καμηλιέρης. Αν τους κλοτσούσε τότε άλλαζαν πλευρές. Αν όμως αυτοί που στήνανε δεν αντέχανε το βάρος και σπάζανε τον κύκλο (έσπαζε η καμήλα) τότε ξανά-στήνανε. ΦΛΙΟΥΡΙΑ Τα Κεραμιδάκια ήταν παιγνίδι της νεώτερης εποχής. Τα παιδιά χωρίζονταν σε 2 ομάδες και κάθε ομάδα στεκόταν απέναντι από την άλλη. Στην μέση της απόστασης μεταξύ τους τοποθετούσαν 6-7 κεραμιδάκια το ένα πάνω στο άλλο. Η μια ομάδα κυλούσε μια μπάλα με σκοπό να ρίξει τα κεραμιδάκια και στην συνέχεια προσπαθούσε να τα ξαναστήσει. Η άλλη ομάδα προσπαθούσε να χτυπήσει με την μπάλα όποιον από τους αντιπάλους προσπαθούσε να τα στήσει. Αν τους πετυχαίνανε τότε όλους αλλάζανε πλευρές. Αν έστω και ένας να έστηνε όλα τα κεραμιδάκια συνέχισε πάλι η ομάδα του να ρίχνει από την αρχή. ΚΛΕΦΤΕΣ ΚΑΙ ΑΣΤΥΝΟΜΟΙ Παίζουν όσα παιδιά θέλουν και χωρίζονται σε δύο ομάδες. Η μία είναι οι κλέφτες και η άλλη οι αστυνόμοι. Οι αστυνόμοι προσπαθούν να πιάσουν τους κλέφτες, ακουμπώντας τους στην πλάτη. Αυτοί για να προφυλαχτούν, ακουμπούν με την πλάτη κάτω ή στον τοίχο. Αλλά και οι κλέφτες προσπαθούν συγχρόνως να τους ακουμπήσουν στην πλάτη τους αστυνόμους. Όποιον τον ακουμπήσουν στην πλάτη, βγαίνει από το παιχνίδι. Νικητής είναι όποια ομάδα μείνει με τα περισσότερα παιδιά ΤΣΙΛΙΚΙ-ΤΣΙΟΥΛΙΚΑ Παιζόταν από δυο παίκτες. Ο κάθε παίκτης κρατούσε μια βέργα, περίπου μισό μέτρο, την τσιλικόβεργα. Το τσιλίκι ήταν ένα μικρότερο κομμάτι ξύλου περίπου 25 εκατοστών. Το τσιλίκι ήταν πελεκημένο στις άκρες έτσι ώστε να είναι μυτερό και να εκτινάσσεται προς τα πάνω όταν το χτυπούσαν με την τσιλικόβεργα στις άκρες. Κάθε παίκτης έπαιζε με τη σειρά του. Στο παίξιμό του έμοιαζε με το αμερικάνικο παιχνίδι “μπεηζμπωλ”. Ζωγράφιζαν ένα κύκλο μέσα από τον οποίο το παιδί που έπαιζε πρώτο προσπαθούσε να διώξει όσο μπορούσε μακρύτερα το “τσιλίκι” που κρατούσε με το ένα του χέρι χτυπώντας το με την τσιλικόβεργα που είχε στο άλλο. Αν το άλλο παιδί κατάφερνε να πιάσει το τσιλίκι στον αέρα τότε έχανε το πρώτο κι άλλαζαν ρόλους. Αν δεν τα κατάφερνε τότε είχε μια ακόμα ευκαιρία να “κάψει” τον αντίπαλό του αν πετύχαινε με το τσιλίκι που πετούσε από το σημείο στο οποίο είχε καταλήξει τον πρώτο παίκτη που καθόταν μέσα στον κύκλο. Ο πρώτος παίκτης τώρα δεν καθόταν να δεχτεί μοιρολατρικά το χτύπημα του αντίπαλου. Με την τσιλικόβεργα προσπαθούσε να χτυπήσει το τσιλίκι και να το επιστρέψει πίσω και μάλιστα όσο πιο μακριά γινόταν. Κι αυτό γιατί στη συνέχεια μετρούσαν πόσα βήματα μακριά από τον κύκλο είχε καταλήξει το τσιλίκι και για κάθε βήμα έπαιρνε πόντους. Νικητής ήταν αυτός που συγκέντρωνε τους περισσότερους πόντους   ΣΚΡΟΦΑ Οι παίκτες χαράζουν πάνω στο έδαφος έναν κύκλο με διάμετρο 3-5 μ. και πάνω στην περιφέρειά του ανοίγουν τόσους λάκκους όσοι είναι οι παίκτες μείον ένα. Ανοίγουν επίσης έναν άλλο λάκκο στο κέντρο του κύκλου. Οι λάκκοι είναι τόσοι, ώστε να χωρούν μια μικρή πέτρα στο μέγεθος καρυδιού. Η πέτρα αυτή λέγεται”γουρούνα”. Ένας παίχτης, που εκλέχτηκε με κλήρωση, πρέπει να βάλει τη γουρούνα, σπρώχνοντάς τη μ’ ένα ραβδί στο λάκκο του κέντρου, ενώ οι υπόλοιποι παίχτες τον εμποδίζουν, χτυπώντας τη “γουρούνα” με τα δικά τους ραβδιά. Όταν ο οδηγός βάλει τη “γουρούνα” στο λάκκο του κέντρου, οι υπόλοιποι παίχτες βάζουν τη μια άκρη του ραβδιού τους μέσα σ’ ένα λάκκο και ύστερα αλλάζουν λάκκους, πριν το αντιληφθεί ο οδηγός της “γουρούνας”. Όταν ο οδηγός κατορθώσει να βάλει την άκρη του ραβδιού του σ’ ένα λάκκο της περιφέρειας, τότε αυτός που μένει χωρίς λάκκο γίνεται οδηγός της “γουρούνας” και το παιχνίδι ξαναρχίζει. Έκαναν ένα κύκλο και φώναζαν Κου-μπα-νιά και έβαζαν όλα τα χέρια μπροστά. Έβλεπαν πώς είναι η παλάμη δηλ. ποιοι την είχαν προς τα πάνω και ποιοι προς τα κάτω. Οι περισσότεροι έβγαιναν. Επαναλαμβάνονταν το ίδιο μέχρι να μείνει ένας. Αυτός ήταν ο κυνηγός. Όποιον έπιανε τον ακουμπούσε σε ένα τοίχο ενώ οι άλλοι προσπαθούσαν να τον ελευθερώσουν. Όσους απ’ αυτούς ακουμπούσε ο κυνηγός τους αιχμαλώτιζε. Κέρδιζε όταν τους έπιανε όλους. Εκεί τελείωνε το παιχνίδι και ξανάρχιζε με την ίδια διαδικασία. ΚΟΥΜΠΑΝΙΑ-ΚΟΥΡΜΠΑΝΙΑ Έκαναν ένα κύκλο και φώναζαν Κου-μπα-νιά και έβαζαν όλα τα χέρια μπροστά. Έβλεπαν πώς είναι η παλάμη δηλ. ποιοι την είχαν προς τα πάνω και ποιοι προς τα κάτω. Οι περισσότεροι έβγαιναν. Επαναλαμβάνονταν το ίδιο μέχρι να μείνει ένας. Αυτός ήταν ο κυνηγός. Όποιον έπιανε τον ακουμπούσε σε ένα τοίχο ενώ οι άλλοι προσπαθούσαν να τον ελευθερώσουν. Όσους απ’ αυτούς ακουμπούσε ο κυνηγός τους αιχμαλώτιζε. Κέρδιζε όταν τους έπιανε όλους. Εκεί τελείωνε το παιχνίδι και ξανάρχιζε με την ίδια διαδικασία.   ΠΕΤΑΛΑΚΙ Παιζόταν από δυο άτομα. Το πρώτο παιδί που άρχιζε, έριχνε μια στρογγυλή πέτρα στην αρχή του σχεδίου. Έπρεπε στηριγμένο στο ένα πόδι να σπρώξει μ’ αυτό την πέτρα ώστε να βγει έξω από το σχέδιο στην αρχή. Στη συνέχεια έριχνε την πέτρα στο δεύτερο τετράγωνο κι έμπαινε με το ένα πόδι στο σχέδιο και τετράγωνο -τετράγωνο έφτανε σ’ εκείνο που βρισκόταν η πέτρα. Πάλι χτυπώντας την με το πόδι με το οποίο πατούσε στο έδαφος προσπαθούσε τετράγωνο -τετράγωνο να τη βγάλει έξω από το σχέδιο στην αρχή του. Αυτή η διαδικασία συνεχιζόταν με το τρίτο, το τέταρτο και το πέμπτο τετράγωνο. Δεν έπρεπε ούτε η πέτρα ούτε το πόδι να ακουμπήσει στις γραμμές του σχεδίου. Αν ακουμπούσε στη γραμμή έβγαινε από το παιχνίδι και ξεκινούσε το άλλο παιδί. Επίσης έχανε το παιδί του οποίου η πέτρα δε θα πήγαινε στο τετράγωνο που ήταν η σειρά του. Αν για παράδειγμα έπρεπε να ρίξει την πέτρα του στο 4ο τετράγωνο κι αυτή όπως την πετούσε πήγαινε στο 5ο τότε το παιδί αυτό έχανε και συνέχιζε το άλλο παιδί. ΤΟ ΚΟΡΟΪΔΟ Για να παιχτεί αυτό το παιχνίδι χρειάζονται 3 παιδιά και μια μπάλα. Τα δυο παιδιά κάθονται ο ένας δίπλα στον άλλο και στη μέση ο τρίτος. Τα δυο παιδιά πετούν ο ένας τη μπάλα στον άλλο και ο τρίτος προσπαθεί να την πιάσει. Αν καταφέρει να την πιάσει παίρνει τη θέση του αυτός που την πέταξε.   ΚΟΚΑΛΟ ΞΕΚΟΚΑΛΟ Αυτό το παιχνίδι παίζεται καλύτερα με πολλά παιδιά. Κάποιος μετράει από το 1 μέχρι το 10 και αρχίζει να κυνηγάει τα άλλα παιδιά. Αν προσπαθήσει να πιάσει ένα παιδί, το παιδί αυτό πρέπει να πει κόκαλο και να μείνει ακίνητο για να μη το πιάσει. Το παιδί αυτό μπορεί να ξανακινηθεί μόνο αν το ακουμπήσει κάποιο από τα άλλα παιδιά, λέγοντας ξεκόκαλο. Αν μείνει μόνο ένα παιδί που έχει δικαίωμα να τρέχει δεν μπορεί να πει κόκαλο και να ακινητοποιηθεί αν δεν απελευθερώσει κάποιο άλλο παιδί. Το παιδί που θα πιαστεί τελικά είναι και συτό που θα είναι ο κυνηγός στον επόμενο γύρο. ΣΑΛΙΓΚΑΡΟΣ Χάραζαν στο σχήμα ένα σχήμα σαν σαλίγκαρο με ένα μικρό διαδρομάκι. έπρεπε να περάσεις την μπίλια μέσα από το διάδρομο σιγά σιγά και με την σειρά σου χωρίς να βγεί η μπίλια σου έξω από το διάδρομο έως ότου φτάσεις μέσα στην κλειστή καμπύλη που ήταν το κέντρο του σαλίγκαρου.   ΣΤΕΦΑΝΙ-ΓΚΙΛΙΑΝΤΡΟΥΣ

          Οι κάτοικοι του χωριού τα ξέρουν καλύτερα γιατί  περπατάνε,βόσκουν τα κοπάδια τους,τα ακούνε συχνά,καλλιεργούν τα χωράφια τους,μεταφέρουν τη σοδειά τους,κόβουν τα ξύλα τους  για το χειμώνα. Καταγράψαμε τοποθεσίες για να μη τις ξεχάσουμε ποτέ .Ισως στο μέλλον αρκετοί νέοι να μη  τις γνωρίζουν καν .  

                            Ο ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΟΥ ΓΗΛΟΦΟΥ Ο ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΗΛΟΦΟΥ Ο Ιερός Ναός του αγίου Δημητρίου Γηλόφου βρίσκεται κτισμένος στο βορειοανατολικό τμήμα του χωρίου. Είναι λιθόκτιστη τρίκλιτη βασιλική με δίριχτη στέγη. Εσωτερικά ο ναός είναι κατάγραφος με όμορφες τοιχογραφίες, οι οποίες αγιογραφήθηκαν τό 1861 και διατηρούνται σε καλή κατάσταση από τον σπουδαίο ζωγράφο της εποχής εκείνης Ζουρχλή ή Τζουρχλή ο οποίος καταγόταν από το χωριό Τζουρχλί το σημερινό Άγιο Γεώργιο Γρεβενών.   Ο αγιογραφικός διάκοσμος, με τά ζωηρά χρώματα, μας παρουσιάζει μία πλούσια θεματολογία που επικεντρώνεται -εκτός από τά υπόλοιπα τμήματα του Ναού- στην οροφή του, στην οποία σχηματίζονται σε κάθε κλίτος ξεχωριστά μικροί θόλοι.   Είναι αγιογραφημένος πιθανόν από Σαμαριναίους αγιογράφους. Τά κλίτη του Ναού χωρίζονται με τοξοστοιχίες οι οποίες μεταξύ τους ενισχύονται με διακοσμημένους ελκυστήρες. (ξυλοδεσιές). Πέραν του τοιχογραφικου διακόσμου διασώζονται τμήματα από το παλαιό ξυλόγλυπτο τέμπλο. Λειτουργεί και ως κοιμητηριακός Ναός του χωριού. Τα παραπάνω στοιχεία τα κατέγραψα από μια απαντητική επιστολή που εστάλη απο την Ιερά Μητρόπολη Ελσσώνας ως απάντηση σε e-mail μου για πληροφορίες σχετικά με το ναό.Ευχαριστώ πάρα πολύ την Γραμματεία της Μητρόπολης για τις πληροφορίες που μας έδωσε. Όποιος επισκεφτεί το χωριό αξίζει να πάει στο ναό να δει τις καταπληκτικές αγιογραφίες του που είναι οι μοναδικές στην περιοχή μας. Η ακριβής χρονολογία του ναού είναι άγνωστη. Υπάρχει πάντως μια μαρμάρινη δυσδιάκριτη επιγραφή στην ανατολική πλευρά του ναού προς το Άγιο βήμα η οποία αν μπορούσε να διαβαστεί με επιστημονικά μέσα(με τη βοήθεια του άνθρακα-14 οι επιστήμονες βρίσκουν την ηλικία αντικειμένων )ίσως φανέρωνε και την εποχή της ανέγερσης του ναού. Πάντως επειδή το χωρίο κατοικήθηκε πολύ πιο πρίν ( περίπου το 1320 μ.Χ) θα πρέπει να χτίστηκε και εκκλησία περίπου πρίν ή λίγο μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Η εκκλησία μας γιορτάζει στις 26 Οκτωβρίου. Κάθε χρόνο πλήθος κόσμου από το χωρίο και τις γύρω περιοχές και πολλές φορές παρουσία του σεβασμιότατου αρχιεπισκόπου Ελασσόνας τελείται πανηγυρική θεία λειτουργία. Σας παρουσιάζουμε εδώ μερικές επιγραφές από το ναό. 1877 Αυγούστου 30 Τζούκα. Κάνω ενθύμηση τόν καιρόν όνταςήλθα έγώ ό Δημάκηςπιδί τοϋ Παπαναοτάση άπόχωριό Πετσοΰγγια κεημαν δάσκαλος εις χωρίον Τζούκας. σημειόνω εκείνον τόν χρόνον όπου έδειχναν πολά σημεία τέρατα, εις τάς 16 τοϋ μηνός ‘ Ιανουαρίου έχάθηκι ή σελήνη κε εις τάς 22 τοϋ μηνός Μαρτίου έχάθηκι ό ήλιος κέ εις τάς 25 τοϋ μηνός Αυγούστου έχάθηκι ή σελήνη κέείς τάς 30 τοϋ μηνός Αυγούστου έκάηκι ή εκκλησία τής Δισκάτης ό Μέγας Κωνσταντίνος. Εις εκείνον τόν Έσπερινόν έκάηκαν κε ακόμη δύο εκκλησίες, κε άλλες τρεΤς έπεσαν εκκλησίες εκείνον τόν χρόνον έπερνούσαν ασκέρια πολλά άπό 180…. Η ενθύμηση αυτή ήταν γραμμένη σε ένα, χαμένο πια, έντυπο μηναίο, μάλλον του Αυγούστου, του ναού Άγιος Δημήτριος του Γηλόφου(277). Κάνει λόγο για την πυρκαγιά, η οποία αποτέφρωσε στις 30.8.1877 τον παλιό ναό Άγιος Κων/ νος της Δεσκάτης. Ο τελευταίος στίχος υπονοεί τις στρατιωτικές κινήσεις των Τούρκων λίγο πριν εκραγεί η τελευταία θεσσαλική επανάσταση, το Φλεβάρη του 1878. 30.8.1877 1877 Αυγούστου λ. Κάνω ένθύμισι τόν καιρό έγώ ό Δημάκης Παπαναοτάση πού έφυγα άπό χωρίον Πετζούγγια(278) κε ήρθα εις χωριόν Τζούκας(279)με τόν ίδιον μισθόν. “Ελαβα 4 λουτζέκια(280) οτιάρι. 31. «ΚΥΡΙΕ ΚΥΡΙΕ ΕΠΙΒΛΕΨΟΝ ΕΞ ΟΤΡΑΝΟΥ ΚΑΙ ΕΙΔΕ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΕΨΕ ΤΗΝ ΑΜΠΕΛΟΝ ΤΑΥΤΗΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΕ ΑΥΤΗΝ ΗΝ ΕΦΥΤΕΤΣΕΝ Η ΔΕΞΙΑ ΣΟΤ. ΕΓΩ ΕΙΜΙ ΤΟ ΦΩΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Ο ΑΚΟΛΟΎΘΩΝ ΕΜΟΙ ΟΤ ΜΗ ΠΕΡΙΠΑΤΗΣΕΙ ΕΝ ΤΗ ΣΚΟΤΙΑ ΑΛΛΑ ΕΞΕΙ ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ 1861 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ». Ή επιγραφή αυτή είναι γραμμένη κυκλικά, γύρω από τον Παντοκράτορα, στον κυρίως ναό, του Αγίου Δημητρίου Γηλόφου. θα ήταν περιττή, αν δεν περιείχε στο τέλος, τη χρονολογική ένδειξη: «1861 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ». Η  ένδειξη αυτή, μας πληροφορεί το χρόνο της ιστόρησης, της δημιουργίας δηλαδή των τοιχογραφιών του ναού, το χτίσμα του οποίου είναι κατά πολύ παλιότερο απ’ αυτές. Καμπαναρίο της εκκλησίας δεν υπήρχε ,το κτίσμα έγινε αργότερα.Υπήρχε ενα σήμαντρο  για το κάλεσμα των πιστών το οποίο είχαν σε κάπου μπροστά στο ναό .Συμφωνα με μαρτυρία του Σταμούλη Αθανασίου(Σιακη Τκαραντάνα) το 1927 ο Βεροκώστας έφερε την καμπάνα απο τα Τρίκαλα ή Καλαμπάκα δεμένη πάνω σε ένα μουλάρι και μάλιστα για να μην γέρνει έβαλε στη άλλη μεριά ένα ξύλο.(γκτζιούπ.)                                      ΤΟ ΞΩΚΛΗΣΙ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ   Δεν το τρομάζουν ούτε οι αέρηδες  ούτε οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες που επικρατούν κατα τους χειμερινούς μήνες.Το ξωκλήσι του προφήτη Ηλία  είναι εκεί και αγναντεύει την Θεσσαλία και τη Μακεδονία. Είναι χτισμένο σε ύψος 1192 μέτρων. (η μέτρηση έγινε  στην μπροστινή του είσοδο με GPS  αλλά και με άλλο υψομετρικό μηχάνημα).Το ξωκλήσι πρέπει να χτίστηκε το 1774 μ.χ   απο  Σαμαρινιώτες  βλάχους που περνούσαν με τα αιγοπρόβατα τους πηγαίνοντας στα χειμαδιά της Θεσσαλίας(Λάρισα-Αλμυρό)  ή  μένανε την εποχή εκείνη στο χωριό. Σε παλιά συμβόλαια γής που εχουμε στην κατοχή  μας αναφέρονται οι οικογένειες των Ματουσαίων. Μια άλλη εκδοχή είναι οτι το ξωκλήσι χτίστηκε για να βλέπουν οι Σαμαρινιώτες βλάχοι  απο την  περιοχή της Σαμαρίνας την γραμμή πορείας προς τα χειμαδιά.   Eδω αξίζει να αναφέρουμε ότι οι κάτοικοι του χωριού δεν έχουν καμιά  σχέση με τους βλάχους,  εξού  και η ντοπιολαλιά που έχει καθαρά Θεσσαλικά στοιχεία. Άλλωστε παλιότερα ανήκε  στη Θεσσαλία.   Στο εσωτερικό του ξωκλησιού στην εικόνα της παναγίας υπάρχει δυσανάγνωστο βέβαια  το έτος 1774 που μαρτυρεί ότι τότε πρέπει να χτίστηκε .Αυτό  δεν το γνωρίζαμε και μας το υπέδειξε ο  παπα-Δημήτρης  Βαβίτσας απο το Φωτεινό.   Δεν ήταν βέβαια όπως είναι με  την σημερινή του μορφή. Ήταν ένα μικρό εκκλησάκι 2-3 μέτρων  χτισμένο με πέτρα  και σκίζες στην σκεπή του και με βυζαντινά κεραμίδια.   Το 1963   όταν ήταν επίτροποι ο Καραγώργος  Ευθύμιος  και ο Κοτσίρας ο Λάμπρος  έγινε η αλλαγή  στην σημερινή του  μορφή. Χτίστες-μάστοροι  ήταν τα αδέρφια  Νουλομήτσιος και Νουλοκώστας από τη Δεσκάτη.       Το  εκκλησάκι έχει  μήκος  12,40  μέτρα  και πλάτος 6,10 μέτρα  και είναι σοβατισμένο μέσα-έξω.   Είναι περιφραγμένο και στο χώρο του έχει γίνει δεντροφύτευση. Έχει επίσης και κιόσκια για τον καλοκαιρινό   ίσκιο των επισκεπτών. Από  Το 2006  όταν ήταν επίτροποι ο Σταμούλης Λάμπρος του Αλεξάνδρου και ο Κοτσίρας Ιωάννης του Γεωργίου  έχει και καμπάνα στερεωμένη σε σιδερένιους δοκούς στον προαύλιο χώρο του. Κάθε χρόνο Πανηγυρίζει στις 20  Ιουλίου. Πλήθος πιστών από το Γήλοφο ,το Φωτεινό άλλα και τα γύρω χωριά επισκέπτεται τη μέρα αυτή  το ξωκλήσι.       Μετά την  θεία  λειτουργία  και  την  αρτοκλασία  άνδρες  και  γυναίκες    από το Γήλοφο και το Φωτεινό    σέρνουν  το  χορό  και  τραγουδάνε:       Όσες  χαρές  περπάτησα   Χαρές  και  πανηγύρια   σαν  το  κοράσιο  που  είδα  ιγώ   σε  τούτο  το  πανηγύρι       Σαν  το’ δες  γιέμ’  κι  σ’ άρισι   βάλε  προξενιτάδις   βάλε  τουν  άγιου  Θόδουρου   τουν  άγιου  Κωσταντίνου   κι αν  δε  σι  σώσουν  προξινιά   σιρι κι μαναχός  σου.   Μερικές χρονιές έχουμε  και μοίρασμα  φαγητού   σε  όλους  τους  παραβρισκόμενους   το  οποίο  είναι  προσφορά  των Δήμων  ή κατοίκων των χωριών.   ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Κάποτε γέμιζε το χωριό με χαρούμενες φωνές την ώρα που τα παιδιά έβγαιναν διάλλειμα στην αυλή του . Σήμερα έπειτα από πολλά χρόνια λειτουργίας ακολούθησε την άχαρη οδό που ακολουθούν πολλά χωριά δυστυχώς ανά την επικράτεια. Ο λόγος για το 1/Θέσιο Δημοτικό Σχολείο Γηλόφου. Στο σημερινό κτίριο λειτούργησε από την ίδρυσή του το 1961 ως και το 2008 όπου και έκλεισε. Πριν το 1961 υπήρχε σχολείο στο χωριό αλλά όχι υπό την εποπτεία του υπουργείου παιδείας. Το δημοτικό σχολείο του Γηλόφου άρχισε να λειτουργεί επίσημα από την 22-1-1960 στο χώρο που στεγάζεται και σήμερα .Στα χρόνια που ήμουνα μαθητής θυμάμαι λειτουργούσε ως μονοθέσιο .Τα πρώτα χρόνια είχε χωμάτινη αυλή περιβαλλόμενη από ακακίες .θυμάμαι το άρωμα που αναδυόταν από τις πασχαλιές που ήταν φυτεμένες κοντά στην είσοδο. Αργότερα το σχολείο άλλαξε όψη καθώς τσιμεντοποιήθηκε η αυλή και περιφράχθηκε με τσιμεντένια κάγκελα Ευτυχώς που στο πάνω μέρος του προαυλίου χώρου αφέθηκε χώρος για σχολικό κήπο Τα πρώτα χρόνια είχε αρκετούς μαθητές αλλά σιγά σιγά άρχισε να μειώνετε ο αριθμός λόγω της εξωτερικής αλλά και εσωτερικής μετανάστευσης. Κάνοντας μια αναφορά σε παλιότερους καιρούς κατά την τουρκοκρατία αλλά και προπολεμικά και μετά τον εμφύλιο πόλεμο,βασιζόμενος σε πηγές αλλά και σε αφηγήσεις κατοίκων που βρίσκονται εν ζωή αναφέρω τα εξής: Σχολείο στο χωριό πρέπει να υπήρχε κατά την τουρκοκρατία αλλά δεν αναφέρετε ο χώρος λειτουργίας . Το 1877 αναφέρεται ότι υπήρχε στο χωριό δάσκαλος του οποίου τα δίδακτρα τα πλήρωνε ο εκάστοτε γονέας σε είδος .Σχολείο ως κτίριο δεν υπήρχε φυσικά αλλά έκανε μάθημα σε διάφορα σπίτια –καλύβες της εποχής. 30.8.1877 Αυγούστου . Κάνω ένθύμισι τόν καιρό έγώ ό Δημάκης Παπαναοτάση πού έφυγα άπό χωρίον Πετζούγγια κε ήρθα εις χωριόν Τζούκα με τόν ίδιον μισθόν. “Ελαβα 4 λουτζέκια στιάρι.   Πριν το Β’ Παγκοσμιο πόλεμο σύμφωνα με την αφήγηση του Σταμούλη Γεωργίου (Ζέρβα) λειτουργούσε σχολείο στα Καραντανάθκα τα σπίτια στού Μπιντάτση. Μετά τον εμφύλιο το 1949-1950 γινόταν μάθημα σε ένα δωμάτιο στης Τασιάνας το σπίτι και αναφέρετε ότι ήταν δάσκαλος ο Καραούλης ο οποίος πληρωνόταν από το χωριό τις περισσότερες φορές σε είδος. Εδώ ερχόταν και μαθητές από το Φωτεινό(νέα Τσιούκα) Αργότερα σταμάτησε να λειτουργεί και οι μαθητές πήγαιναν στο Δασοχώρι και το φωτεινό Κατά την τριετία 1957-1960λειτούργησε πάλι το σχολείο στο σπίτι της Τζίκινας Τσέμι . υπήρχε και μαγειρείο  στης Σωτηραινας το σπίτικαι παρέχονταν στους μαθητές συσσίτιο. Αναφέονται οι μαγείρισσες: Λάμπραίνα,Ασυμίνα, Τζίκινα Τσέμ’,Σωτήραινα. Σήμερα έμειναν μόνο οι μπασκέτες ,οι κούνιες και η παιδική χαρά για να θυμίζουν οτι κάποτε στο χώρο αυτό φωνές παιδιών γέμιζαν το προαύλιο του σχολείου. Παρακάτω παρουσιάζονται οι δάσκαλοι που δίδαξαν στο σχολείο.   ΟΝΟΜΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥ       ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ     Καφάσης             1960   Ζαρμπάλης         1960-1961   Ζαρμπάλης         1961-1962   Ζαρμπάλης         1962-1963   Ζαρμπάλης         1963-1964   Σέντζας                1964-1965   Μπούκας            1965-1966   Καραστέριος Θωμάς      1966-1967   Φούφας Στέριος              1967-1968   Φούφας Στέριος              1968-1969     Σεριανίδης         1969-1970   Σεριανίδης         1970-1971   Σεριανίδης         1971-1972   Κορμούλης Μανούσος  1972-1973   Κορμούλης Μανούσος  1973-1974   Γιωτίτσας Ναπολέων     1974-1975 Γιωτίτσας Ναπολέων     1975-1976 Γιωτίτσας Ναπολέων     1976-1977   Μπούσιος Βασίλειος      1977-1978 Σπανός Άγγελος               1978-1979   Σπανός Άγγελος               1979-1980   Σπανός Άγγελος               1980-1981   Σπανός Άγγελος               1981-1982   Βελλής Κωνσταντίνος    1982-1983   Κορδίλας Ξενοφών         1983-1984 Λάμαρης Ευθύμιος         1984-1985   Λάμαρης Ευθύμιος         1985-1986   Κατσιαφλάκας Ιωάννης               1986-1987   Κρίκος Νικόλαος              1987-1988   Κρίκος Νικόλαος              1988-1989   Κρίκος Νικόλαος              1989-1990   Καλαντζής Δημήτριος    1990-1991   Τσιντζιλίδας Δημήτριος(Απόσπαση)       1991-1992 Κρίκος Νικόλαος              1992-1993   Κρίκος Νικόλαος              1993-1994   Κρίκος Νικόλαος              1994-1995   Κρίκος Νικόλαος              1995-1996   Παλιάς Ελευθέριος         1996-1997   Παλιάς Ελευθέριος         1997-1998   Παλιάς Ελευθέριος         1998-1999   Νάτσιουλας Βασίλειος  1999-2000   Νάτσιουλας Βασίλειος  2001-2002   Νάτσιουλας Βασίλειος  2002-2003   Νάτσιουλας Βασίλειος  2003-2004   Νάτσιουλας Βασίλειος  2004-2005   Νάτσιουλας Βασίλειος  2005-2006   Νάτσιουλας Βασίλειος  2006-2007   Νάτσιουλας Βασίλειος  2007-2008

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ  ΚΑΙ ΔΡΩΜΕΝΑ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΙΑΣ ‘’ Όποιους δε χορέψει απόψι μαύρους ψύλλους θα τουν φάει… ‘’Όπως σε όλη την Ελλάδα έτσι και στο Γήλοφο τα δρώμενα της Αποκριάς και τα αντίστοιχα τραγούδια παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Με πολύ χαρά κατέγραψα και τα παρουσιάζω γιατί ίσως κάποτε να είναι ξεχασμένα. Τα τραγούδια τα έλεγαν οι γυναίκες στο μεσοχώρι ή ακόμα και το βράδυ στα διάφορα νυχτέρια τις μέρες της Αποκριάς . Τα παρουσιάζω εδώ αυθεντικά σε τοπική διάλεκτο. ΔΡΩΜΕΝΑ ΧΑΣΚΑΡΣ Το έθιμο «Χάσκαρς» το επιβάλει η σαρακοστιανή επιταγή που λέει: «με αυγό κλείνει το στόμα το βράδυ της Αποκριάς και με αβγό ανοίγει πάλι το βράδυ της Ανάστασης» υπενθυμίζοντας τη νηστεία που πρέπει να τηρηθεί στο διάστημα αυτό. Σύμφωνα με την παράδοση, την τελευταία νύχτα της αποκριάς, η μαμά παίρνει τον πλάστη που πλάθουν φύλλα για τις πίτες δένει μία κλωστή και στην στην άλλη άκρη της κλωστής δένει ένα βρασμένο και ξεφλουδισμένο αυγό. Ολόκληρη η οικογένεια κάθετε γύρω γύρω αλλά και κάτω στο πάτωμα. Ένας απ’ τους μεγάλους κουνάει σαν εκκρεμές το αυγό μπροστά στα στόματα των μελών της οικογένειας. Με αυτό τον τρόπο ο καθένας απ’ αυτούς με τη σειρά προσπαθεί να πιάσει το αβγό με τα δόντια. Όποιος το καταφέρει, λένε ότι είναι τυχερός. Επειδή όλοι μένουν με το στόμα ανοιχτό(χάσκα) γι’αυτό λέγεται και χάσκα(ρ)ς.     ΣΥΓΧΩΡΕΜΕΤΑ Το βράδυ της Αποκριάς πρέπει όλοι να συγχωρέσουν ο ένας τον άλλο. Κάθε οικογένεια πηγαίνει τα παιδιά της στον παππού και την γιαγιά αλλά και στους θείους και θείες τους για να τους συγχωρέσουν. Τα παιδιά αλλά και οι μεγάλοι κάνουν μετάνοια κα ι μετά δίνουν το χέρι και λένε: Συγχωρεμένα κι ότι είπαμε νερό κι άλας. Η χαρά των μικρών είναι μεγάλη γιατί η μετάνοια αυτή αμείβεται με λεφτά. Έτσι όλα τα παιδιά θέλουν εκείνο το βράδυ να πάνε επίσκεψη.   ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΙΑΣ Όποιος δε χορέψει απόψι μάυρους ψύλλους θα τουν φάει μαύρους ψύλλους θα τουν φάει παρδαλός θα τουν τσιουμπήσει     ΡΩΜΙΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΟΣ Από πέρα από το ποτάμι κι από δώθε απ΄του Βαρλάμη* κάθεται Ρωμιός κιΤούρκος το Ρωμιό τον λένε Γιάννη κι τον Τούρκο Σουλιμάνη* Έχι η Γιάννης μια Βασίλου που’ νι κόκκινη σαν του μήλου. Τί γυρεύεις Σουλιμάνη; Δώσμι Γιάννη τη Βασίλου που’νι κόκκινη σαν του μήλου Δε στη δίνου Σουλιμάνη είσι Τούρκους κι δεν κάνει Σουλιμάνης= Σουλεϊμάν   Βαρλάμη= Βαρλαάμ (η μονή Βαρλαάμ είναι κοντά στον ποταμό Αλιάκμονα)     ΤΟΥ ΠΑΠΑ Η ΓΟΜΑΡΑ   Του παπά μας η γουμάρα στην κουπριά κυλιέται ψόφια στην κουπριά κυλιέται ψόφια κάθιτι παπάς κι κλαίει παπαδιά μοιριολουγάει σώπα σώπα ρε παπά μου διάφορο δικό μας είνι του τουμάρι του κάνου γούνα τα πουδέρια καλαμίδια κι η γουμάρα μι τουν σπόρου παει  στουν τρανό του δρόμου.     Ο ΓΕΡΟΣ Θάμα που’ δα το Σαββάτου σ’ ένα πλάτανο από κάτου επαντρεύαν ένα γέρο κι του δίναν κοριτσάκι Σκύβει ου γέρους να φιλήσει σάλια μύξες την γεμίζει την τραβάει στην καλύβα σκούζι βιλάζι σαν τη γίδα και του γέρου τα πιχνίδια σαν νερόβραστα κρομμύδια.     Η ΒΛΑΧΑ   Βλάχα πλένει στο ποτάμι κι άλλη βλάχα τη ρωτάει: βλάχα τι είσι σκουμπουμένη χαμηλά θιοσκουμένη τι να κάνω η κακομοίρα τέτοιον άνδρα από πήρα τα πουδά ρια μες στη στάχτυ τα τσαρούχια πάν στου φράχτη   ΟΙ ΠΟΝΤΙΚΟΙ   Πέντι πουντικοί μωρε πεντι ποντικοι κι δεκαουχτώ νυφίτσις σιμπα ψυλλε μ του φούρνου γάμο έκαναν μωρε γαμο εκαναν μ’ένα σπυρί στιαράκι σιμπα ψυλλε μ του φούρνου μ’ένα σπυρί στιαράκι σιμπα ψυλλε μ του φούρνου κι του λιάζαν μωρε κι του λιαζαν στης βατσινιας του φύλλου σιμπα ψυλλε μ του φούρνου στης βατσινιας του φύλλου σιμπα ψυλλε μ του φούρνου κι του σακιαζαν μωρε κι του σιακιαζαν στης ψείρας του τουμάρι σιμπα ψυλλε μ του φούρνου στης ψείρας του τουμάρι σιμπα ψυλλε μ του φούρνου κι του φόρτωναν μωρε κι του φόρτουναν στου ψύλλου τα καπούλια σιμπα ψυλλε μ του φούρνου στου ψύλλου τα καπούλια σιμπα ψυλλε μ του φούρνου του πάεναν μωρε και το παεναν στου μύλου να τ’αλέσουν σιμπα ψυλλε μ του φούρνου στου μύλου να τ’αλέσουν σιμπα ψυλλε μ του φούρνου   Ο ΑΝΔΡΑΣ   Τον άνδρα που μου έδωσες μωρ’μάνα μωρ’ μανούλα ψηλό σαν το ρεβύθι . Στην τσέρκα κι αν τον έπαιρνα φοβόταν απ’τα φλόκια. Στην στάχτη πάει κι γκλύστηκε κι βρήκι μια βιλόνα. Στα πρότα (πρόβατα)κι αν τον έστελνα φοβόταν τα τσιουκάνια. Στουν μύλου κι αν τουν έστελνα φοβόταν τα λιθάρια. Τουν τρώει η μύγα τα’άντιρα κι η σφήκα τα πλιμόνια. Το’ να βόδι έχει ζεμένο τ’ άλλο στου παχνί διμένο. Τα παπούτσια από πάν στου φράχτη τα πουδάρια μες στη στάχτη. Κι η γουμάρα μι τουν σπόρου πήρε τουν τρανό του δρόμου

ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΣΤΟ ΓΗΛΟΦΟ-ΣΦΑΞΙΜΟ ΓΟΥΡΟΥΝΙΩΝ   Τα Χριστούγεννα είναι μία από τις μεγαλύτερες γιορτές της Χριστιανοσύνης. Σύμφωνα με την ορθόδοξη χριστιανική εκκλησία, στην οποία ανήκουν οι περισσότεροι έλληνες, είναι η δεύτερη σημαντικότερη γιορτή μετά το Πάσχα. Από την γιορτή του Αγίου Σπυρίδωνα και μετά τα παιδιά περίμεναν πως και πως την ημέρα που θα λέγανε τα κάλαντα(κόλιαντα).Κάθε βράδυ και μέχρι τις 23 Δεκεμβρίου άκουγες από τις γειτονιές: κόλιανταααααα , κόλιαντααααα. Ήταν τα αγόρια του χωριού τα οποία προειδοποιούσαν ότι έρχονται τα Χριστούγεννα. Μετά τα μεσάνυχτα της παραμονής των Χριστουγέννων, ξημερώματα 24 Δεκεμβρίου ,έρχεται η μεγάλη στιγμή και η χαρά των μικρών αγοριών.(τα κορίτσια δεν έλεγαν παλιά στο χωριό κάλαντα αλλά μόνο τον Λάζαρο το Πάσχα). Τα παιδιά κατά ομάδες, (και ήταν πολλά τότε), ξεκινούσαν για να πουν τα «κόλιαντα» στα σπίτια του χωριού. Τα έβλεπες με χοντρά μπουφάν και κουκούλες να βαδίζουν μέσα στο κρύο και στο χιόνι πολλές φορές. Από παντού ακουγόταν :   Χριστούγεννα,πρωτούγεννα πρώτη γιορτήτουχρόνου για βγάτε δέτεμάθετε που ο Χριστός γεννάται γεννάταικαι βαφτίζεται στον Ιορδάνη ποταμό ψηλά στον Άγιο Αντώνη Και τα βουνά ταράζονταν τα δέντρα προσκυνούσαν κι η Παναγία έλιγι κι η Παναγία λέει Έλα Ιορδάνη πρόδρομι Χριστό για να βαφτίσεις τώρα κινώ κι έρχουμι Χριστό για να βαφτίσω.     Τα παιδιά είχαν μαζί τους καλάθια και κακάβι (μικρό μεταλλικό δοχείο με χερούλι) για να βάζουν μέσα τα λουκάνικα και το κρέας που τους έδιναν. Δεν είχαν λεφτά όλοι τότε λεφτά να τους δώσουν. Λίγα ήταν τα λεφτά που μάζευαν τα παιδιά. Είχαν και ένα ξύλο που ήταν κάπως γυριστό από κάτω σαν μαγκούρα που το λέγαν ματσούκα . Σ’αυτό περνάγανε μέσα τις κουλούρες-κουλουράκια που τους έδιναν οι νοικοκυρές των σπιτιών. Άκουγες τότε να λένε: Κόλιαντα μπάμπω μ’ κόλιαντα, κι εμένα μπάμπω μ’ κλούρα     ΤΟ ΣΦΑΞΙΜΟ ΤΟΥ ΓΟΥΡΟΥΝΙΟΥ   Την ώρα που τα παιδιά έλεγαν τα κάλαντα, στις γειτονίες έσφαζαν τα γουρούνια.είχαν δηλ. γουρνοχαρά.Τα γουρούνια τότε τα τάιζαν πολλούς μήνες πριν (μερικοί από την Άνοιξη).Ζύγιζαν όλα πάνω από 80-100 κιλά το καθένα Οι νοικοκυραίοι έφτιαχναν μεγάλο χοίρο για να έχουν κρέας για μεγάλο χρονικό διάστημα και λίπος(Εκείνη την εποχή τρώγαν πολύ λίπος γιατί δεν είχαν λάδι).Τά γουρούνια τα τάιζαν καλαμπόκι (χωρίς λιπάσματα όπως ακόμα και σήμερα), πίτουρα (ψίνα το λέμε στο χωριό μας) και τους καλοκαιρινούς μήνες βελανίδια(βαλάνι).Άλλες εποχές, άλλη ατμόσφαιρα τότε, άλλος τρόπος εκτροφής άλλη ράτσα γουρουνιών. Σήμερα οι τροφές είναι βιομηχανικές και με ορμόνες . Για το σφάξιμο των γουρουνιών απαιτούνταν 3 και παραπάνω άνδρες. Δεν είναι εύκολη υπόθεση να βάλεις κάτω γουρούνι και να το σφάξεις. Γινόταν βέβαια πριν προετοιμασία από την νοικοκυρά του σπιτιού. Έπρεπε να τα έχει όλα έτοιμα: μαχαίρια, τσεκούρι, λεκάνες καζάνι με ζεστό νερό και οτιδήποτε άλλο χρειαζόταν. Ο σφαγέας έπρεπε να ήταν καλός τεχνίτης την ώρα της σφαγής. Πολλές φορές το γουρούνι είχε μεγάλη δύναμη και ξέφευγε με μεσοκομμένο το λαιμό του .Μόλις κόβανε το γουρούνι η νοικοκυρά έφερνε στο φτυάρι κάρβουνα με θυμιάμα και το θυμιάτιζαν .Τα παιδιά περίμεναν να βγάλουν την φούσκα για να την φουσκώσουν να παίξουν μιας και δεν είχαν μπάλες. Η φούσκα ήταν η ουρήθρα του γουρουνιού Και το γδάρσιμο απαιτούσε τέχνη .Πρόσεχαν να μην τρυπήσουν το δέρμα (τομάρι) γιατί το χρειαζόταν για να φτιάχνουν γουρνουτσάρχα. Αφού τελείωναν το σφάξιμο η νοικοκυρά έφτιαχνε τηγανιά από το ίδιο το κρέας που είχαν σφάξει και τρώγαν και πίναν. Έπειτα από κει έφευγαν και πήγαιναν στου άλλουνού το σπίτι και έσφαζαν κι εκεί τα γουρούνι. Τότε υπήρχε αλληλοβοήθεια κι όχι όπως σήμερα. Μετά το σφάξιμο του γουρουνιού βγάνανε το λίπος (παστό το λένε) και κρεμάγανε το σφάγιο στο υπόγειο του σπιτιού για να στραγγίσει. Τον παστό τον κόβανε μικρά κομματάκια και τον λιώνανε σε καζάνι και τον βάζανε σε δοχεία (πολλές φορές πήλινα)για να έχουν όλο το χρόνο λίπος(λίγδα) για φαγητά και πίτες. Το λιώσιμο του λίπους ήταν χρονοβόρο και κουραστικό. Τα υπολείμματα από τον παστό, τις λεγόμενες τσιγαρίδες δεν τα πετούσαν γιατί ήταν ο καλύτερος μεζές. Πολλές οικογένειες έφτιαχναν και παστρουμά. Το κρέας αφού στράγγιζε το κόβανε ,το αλατίζανε και το βάζανε μέσα σε κασόνια ξύλινα που τα λέγανε κάδες . Παλιότερα δεν υπήρχαν ψυγεία και διατηρούσαν έτσι το κρέας με αυτό τον τρόπο για 2-3 μήνες. Τι πεντανόστιμο κρέας ήταν εκείνο! Το κεφάλι του γουρουνιού και τα πόδια τα μαδούσαν καλά και το ξύριζαν μέσα σε ζεστό νερό. Από αυτά έφτιαχναν πατσά. Έβαζαν μέσα στον πατσά και λίγο σκόρδο και τον έβαζαν μέσα σε σουπιέρες(τσίγκινα βαθιά πιάτα) και μετά στα παράθυρα για να παγώσει. Έφτιαχναν και λουκάνικα. Τί καταπληκτικά λουκάνικα ήταν εκείνα! Δεν υπάρχουν σήμερα τέτοια. Περιείχαν κομματάκια ψαχνό κρέας κομμένο με το μαχαίρι ,λίπος από το κεφάλι του γουρουνιού(μαγούλι-μπουσιουρτί),και πράσο. Στις μέρες μας όλα έχουν αλλάξει. Λίγοι φτιάχνουν χοιράδι και λουκάνικα, λίπα παστρουμά σχεδόν κανένας. Όσο για τα κάλαντα υπάρχουν πολύ λίγα παιδιά παιδιά να τα πουν.  

    ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΓΗΛΟΦΟΥ 1971-1972-ΔΑΣΚΑΛΟΣ Ο ΜΑΝΟΥΣΟΣΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΓΗΛΟΦΟΥ 1971-1972-ΔΑΣΚΑΛΟΣ Ο ΜΑΝΟΥΣΟΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΓΗΛΟΦΟΥ 1971-1972-ΔΑΣΚΑΛΟΣ Ο ΜΑΝΟΥΣΟΣ   1973-ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΝΑΠΟΛΕΩΝ ΓΙΩΤΙΤΣΑΣ 1974-ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΝΑΠΟΛΕΩΝ ΓΙΩΤΙΤΣΑΣ 1976-ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΝΑΠΟΛΕΩΝ ΓΙΩΤΙΤΣΑΣ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΟ 1973   1975-ΔΑΣΚΑΛΟΣ Ο ΝΑΠΟΛΕΩΝ ΓΙΩΤΙΤΣΑΣ   ΟΜΑΔΑΡΑ ΤΟΥ ΓΗΛΟΦΟΥ 1974-ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ (ΤΣΙΚΟΥΡΑΣ)ΖΗΣΗΣ ΚΟΤΣΙΡΑΣ –ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΤΣΙΡΑΣ-ΘΥΜΙΟΣ ΓΚΑΓΚΤΖΑΣ-ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΗΤΣΙΟΥΛΑ-ΣΙΑΚΟΥΛΑΣ-ΜΙΜΗΣ ΤΖΙΩΡΑΣ-ΦΩΤΗΣ ΚΑΜΠΕΡΗΣ        

ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ Το Σάββατο του Λαζάρου θεωρείται μέρα του θανάτου και της ζωής. O Λάζαρος είναι μια μορφή που εμπνέει σεβασμό στον ελληνικό λαό. Παλιότερα οι εκδηλώσεις εορτασμού ήταν πολλές και ποικίλες, ωστόσο σήμερα έχουν λησμονηθεί ως επί το πλείστον. Για παράδειγμα τα κάλαντα του Λαζάρου τραγουδιούνται σε ελάχιστες περιοχές, ενώ παλιότερα ήταν από τα πιο ζωντανά έθιμα και έδιναν ιδιαίτερο τόνο στις μικρές κοινωνίες. Τα κάλαντα του Λαζάρου ήταν αποκλειστικά σχεδόν γυναικεία και τα τραγουδούσαν κοπέλες διαφόρων ηλικιών ακόμα και κορίτσια τις παντρειάς που ονομάζονταν “Λαζαρίνες”. Στο Γήλοφο το δρώμενο ξεκίναγε Παρασκευή το απόγευμα. Τα κορίτσια του χωριού συγκεντρωνόταν στην εκκλησία και άναβαν κεριά. Μετά πήγαιναν σε κάθε σπίτι έχοντας στα χέρια τους δύο καλάθια. Στο ένα έβαζαν το βρασμένο καλαμπόκι που τους έδιναν(κάθε σπίτι τους έδινε καλαμπόκι ποσότητας ενός πιάτου) και στο άλλο τα αυγά που τους έδιναν οι νοικοκυρές των σπιτιών. Την παραμονή του Λαζάρου συνήθιζαν να βράζουν καλαμπόκι συνήθεια που συνεχίζεται και στις μέρες μας. Τα κορίτσια πηγαίνοντας σε κάθε σπίτι τραγουδούσαν: Κίνισι η πρόδρουμους μι τα παλικάρια του μι τους λιβιντάδις του. Μετά διαλύονταν και πήγαινε κάθε κορίτσι στο σπίτι του. Ότι είχαν μαζέψει δεν το μοιράζανε εκείνη την ημέρα αλλά τα έπαιρνε ένα κορίτσι στο σπίτι του . Την άλλη μέρα το Σάββατο συγκεντρωνόταν τα κορίτσια στο μεσοχώρι στην πλατεία και μετά πήγαιναν σε κάθε σπίτι τραγουδώντας και αυτή τη φορά μάζευαν λεφτά και όχι καλαμπόκι και αυγά. Ότι είχε ο καθένας τους έδινε. Οι πιο πολλοί βέβαια τους έδιναν δεκάρες τρύπιες. Τα λεφτά τα μάζευε το πιο μεγαλύτερο σε ηλικία κορίτσι. Όλα όσα είχαν μαζέψει (καλαμπόκι, αυγά λεφτά)τα μοίραζαν την Κυριακή των Βαΐων . Σε κάθε σπίτι τα κορίτσια έλεγαν σε κάθε αγόρι ανύπαντρο και από ένα τραγούδι. Αν π.χ στην οικογένεια ήταν τρία αγόρια ανύπαντρα οι κοπέλες έλεγαν στον καθένα και ένα τραγούδι. Το αγόρι έδινε τα λεφτά σε όποιο κορίτσι ήθελε αυτό. Λεφτά έδινε και η μάνα του αγοριού. Κάθε κορίτσι πέρναγε μπροστά από το αγόρι και του έλεγε να του δώσει το χέρι να το φιλήσει. Όποιο κορίτσι διάλεγε το αγόρι να δώσει τα λεφτά αυτό του φιλούσε το χέρι και όχι τα άλλα. Το τραγούδι που έλεγαν στο αγόρι ήταν: Κίνησε ο νιούτσικος να πάει αρραβωνιάσει. Ουδε τα ρούχα του έβαλε ουδέ τον ντουλαμάτου, ουδέ το ασημομάχαιρο που αξίζει τρείς χιλιάδες που άξιζε τρείς και τέσσερες που άξιζε δεκαπέντε. Κι η μάνα του του έλεγε κι η μάνα του το λέει: Βάλε παιδί ΄μ τα ρούχα σου βάλε βάλε τον ντουλαμά σου βάλε το ασημομάχαιρο που αξίζει τρείς χιλιάδες και σίρε κι αρραβώνιασε του Ρήγα τη θηγατέρα Γύρεψε βόδια απ’ το ζυγό γελάδια απ’ την αγέλη γύρεψε κι άλογο καλό να περπατάς καβάλα να περπατάς να χαίρεσαι να χαίρεται η καρδιά σου. Στα νιόπαντρα αγόρια λέγαν: Πως πρέπουν τ’ αργυρά κουμπιά , σε πράσινο γιλέκο έτσι έπρεπε κι ου νιούτσικους να παίζει με την κόρη. Στα γόνατα την έπαιρνε στα μάτια την φιλούσε στα μάτια τα ματόφυλλα στα τα νιοκαμαρωμένα. Κόρη μ’ δεν είσαι ρόδινη ξανθή και μαυρομάτα. Αν θέλεις να ‘ μια ρόδινη ξανθή και μαυρομάτα σύρε στην Aντριανούπολη σύρε στη Σαλονίκη κι αγόρασέ με ξόπλατο , Σερβιώτικο ζωνάρι να ζώσω άξιο σου το σπαθί να γίνω ζερβοπούλα. Σε όσα παιδιά ήταν γραμματισμένα έλεγαν: Γραμματικός εκάθονταν πάνω σε άσπρη πέτρα και γράφει και κοντίλιαζε τριόκλωνο μιλάνι. Κι σιάστηκαν τα χέρια του και χύθηκε η μελάνη. Ποιος έχει σκάμμα κι θερμό να πλύνει ο νιός τα ρούχα να πλύνει ο νιός τα ρούχα του τα άσπρα τα καλά του κι η κόρη που τον αγαπά κι η κόρη που τον θέλει αυτή έχει σκάμμα κι θερμό κι αυγερινό σαπούνι να πλύνει ο νιός τα ρούχα του τα άσπρα του τα καλά του. Τα τραγούδια αυτά τα έλεγαν μετά και στην πλατεία του χωριού στα αγόρια που ήταν εκέι μαζεμένα. Προς το μεσημέρι πήγαινε κάθε κορίτσι στο σπίτι του. Την άλλη μέρα, την Κυριακή των βαΐων πήγαιναν στην εκκλησία. Μετά τη θεία λειτουργία χόρευαν στο προάυλιο της εκκλησίας: Βάϊες μου Βα ϊτσες μου και ομορφοκρανίτσες μου Σηκώνομαι πρωί πρωί μαύρος από τον ύπνο παίρνω νερό και νίβομαι μαύρος να ξαγρυπνήσω παίρνω νερό κι νίβομαι και μοσχοσαπουνίζομαι και παίρνω δίπλα τα βουνά δίπλα τα κορφοβούνια κι ακούω τα λάφια να βοσκούν ακούω τα δέντρα να βροντούν και τις οξιές πως βάζουν(βουίζουν Μπροστά χόρευε συνήθως ένα από τα μεγαλύτερα κορίτσια. Δεν άλλαζαν χέρια. Σε όλο το τραγούδι το ίδιο κορίτσι ήταν μπροστά. Κατά της 3 με 4 ή ώρα τα κορίτσια συγκεντρωνόταν ξανά στην πλατεία του χωριού για να ξεπροβοδίσουν τον>.Εκεί χόρευαν πάλι και τραγουδούσαν και οι κάτοικοι του χωριού ήταν μαζεμένοι όλοι γύρω γύρω. Το τραγούδι που έλεγαν ήταν: Μια φορά είναι η λεβεντιά μια φορά είναι τα νιάτα μια φορά περπάτησα κι εγώ με τους λεβέντες τραγδάτε παλικάρια μου να μη ξαρματωθείτε κι μας πεισμώσει ο Λάζαρος κι άλλη χρονιά δεν θα’ρθει. Μετά ακολουθούσε μια πορεία προς μια περιοχή που στο χωριό λέμε βλαχόστρατα. Το δρώμενο που περιγράφεται παρακάτω πρέπει να είναι μοναδικό στην Ελλάδα και δεν απαντάται σε άλλη περιοχή και χωριό . Τα κορίτσια φορούσαν μαύρα μαντίλια και πίσω ακολουθούσαν και άλλες γυναίκες και μικρά παιδάκια. όπως προχωρούσαν κάθε λίγο και λιγάκι γύριζαν το σώμα προς τα πίσω ,ύψωναν τα μαντίλια και κλαίγοντας έλεγαν: Γύρνα πίσω Λάζαρε σε κλαίν οι Λαζαρίνες Αυτό γινόταν αρκετές φορές μέχρι να φτάσουν στον προορισμό τους. Στον τόπο του προορισμού έχει κάποιες βατσινιές(βάτα). Εκεί άπλωναν κάποια σχοινιά-κλωστές διαφόρων χρωμάτων (εκτός από μαύρο)Αυτά τα έπαιρναν τα πουλιά για τις φωλιές τους και άλλα σάπιζαν εκεί πάνω στη βατσινιά. Άλλα τα έβρισκαν πάλι εκεί τον επόμενο χρόνο .Έπειτα γύριζαν πάλι στην πλατεία και εκεί έλεγαν το εξής τραγούδι: Η ήλιους εβασίλιψι Πέρα στα λιβαδίτσια Κι ιγώ κόρη μ’ σι διάλεγα Απ’ τ’άλλα τα κουρίτσια Δεν σίξηρα λεβέντη μου πως αγαπάς ιμένα να γήνου γής να με πατάς γεφύρι να περάσεις να γίνου κι ασημόκουπα να πίνεις το κρασί σου. Το κορίτσι που κράταγε στο σπίτι του τα αυγά το καλαμπόκι και τα λεφτά πήγαινε στο σπίτι του και τα έφερνε όλα για να γίνει η μοιρασιά. Έτσι με το μοίρασμα αυτό τέλειωνε και το δρώμενο του Λαζάρου.

    ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΔΗΜΟΣ ΔΕΣΚΑΤΗΣ           2462-351101 ΔΗΜΑΡΧΟΣ        2462-351101 ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΕΣΚΑΤΗΣ – ΑΞΙΩΜ. ΥΠΗΡ.          2462-031111   ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΕΣΚΑΤΗΣ – ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ 2462-031443 ΤΜΗΜΑ ΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΦΥΛΑΞΗΣ – ΑΞΙΩΜ. ΥΠΗΡ.             2462-032940 ΤΜΗΜΑ ΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΦΥΛΑΞΗΣ – ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ    2462-032941 ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ– ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΑΛΙΟΥΡΙΑΣ – ΑΜΕΣΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ  2462-034199, 34368 ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΩΝ (Γ.Ε.Φ.) ΔΕΣΚΑΤΗΣ           24623 51145 ΥΠΟΘΗΚΟΦΥΛΑΚΕΙΟ     2462-031100 ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ ΔΕΣΚΑΤΗΣ           2462351000 ΔΑΣΟΝΟΜΕΙΟ ΔΕΣΚΑΤΗΣ            2462-031209 ΚΤΗΝΙΑΤΡΕΙΟ ΔΕΣΚΑΤΗΣ              2462-031214 ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΔΕΣΚΑΤΗΣ  2462036000 ΑΤΕ        2462-031416, 2462-031628 ΕΤΕ         24620-36211, 36216, 36215 ΕΛΤΑ     2462-031200 Ε.Μ.Ο.Δ.              2462-031639 ΚΥΝΗΓΕΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ              6972874879 Ο.Α.Ε.Δ.               2462-351114 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι.Κ.Α. ΔΕΣΚΑΤΗΣ   24623-51152 Δ.Ε.Η.    2462-081908 ΚΑΠΗ    2462-351138 ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ (ΔΕΣΚΑΤΗ)  2462-351137 ΚΕΠ ΔΕΣΚΑΤΗΣ  24623-51153, 51155 ΓΥΜΝΑΣΙΟ          2462-031232 ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ 2462-031360 ΕΠΑ.Λ.  2462-032756 ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΩΔΕΙΟ          2462-032831 ΣΦΑΓΕΙΑ              2462-032081 ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΓΡΕΒΕΝΩΝ           2462350100-101-102-103                                  ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ Σωτήρη Αικατερίνη Δ. 2462031245 Στεφοπούλου Μαριάννα Β.        2462031636 Πύργου Ιωάννα Κ.           2462032787 Τσιουμέλα – Φίλιου Χρυσάνθη Ε.             2462036200                                  Κ.Τ.Ε.Λ. Αθηνών                2108317109 Θεσσαλονίκης  2310595430 Λάρισας              2410537737 Γρεβενών            2462022242 Ελασσόνας         2493022528 Ιωαννίνων          2651041248 Καλαμπάκας     2432022432 Κοζάνης               2461034454 Δεσκάτης            2462031464                                  ΒΕΝΖΙΝΑΔΙΚΑ ΚΟΓΙΟΣ Θ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ – ΔΕΣΚΑΤΗ           246 203 1484 ΓΚΑΡΑΜΠΛΙΑΝΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ         246 203 1760 ΜΠΡΑΣΙΝΙΚΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ 246 203 2719 ΠΕΤΣΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ       246 203 2861                                                          ΤΑΧΙ ΚΡΙΚΟΣ ΛΟΥΚΑΣ                              697 700 9535 ΡΕΝΤΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ         697 842 2124