ΕΘΙΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ

ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΣΤΟ ΓΗΛΟΦΟ-ΣΦΑΞΙΜΟ ΓΟΥΡΟΥΝΙΩΝ

 

Τα Χριστούγεννα είναι μία από τις μεγαλύτερες γιορτές της Χριστιανοσύνης. Σύμφωνα με την ορθόδοξη χριστιανική εκκλησία, στην οποία ανήκουν οι περισσότεροι έλληνες, είναι η δεύτερη σημαντικότερη γιορτή μετά το Πάσχα. Από την γιορτή του Αγίου Σπυρίδωνα και μετά τα παιδιά περίμεναν πως και πως την ημέρα που θα λέγανε τα κάλαντα(κόλιαντα).Κάθε βράδυ και μέχρι τις 23 Δεκεμβρίου άκουγες από τις γειτονιές: κόλιανταααααα , κόλιαντααααα. Ήταν τα αγόρια του χωριού τα οποία προειδοποιούσαν ότι έρχονται τα Χριστούγεννα. Μετά τα μεσάνυχτα της παραμονής των Χριστουγέννων, ξημερώματα 24 Δεκεμβρίου ,έρχεται η μεγάλη στιγμή και η χαρά των μικρών αγοριών.(τα κορίτσια δεν έλεγαν παλιά στο χωριό κάλαντα αλλά μόνο τον Λάζαρο το Πάσχα). Τα παιδιά κατά ομάδες, (και ήταν πολλά τότε), ξεκινούσαν για να πουν τα «κόλιαντα» στα σπίτια του χωριού. Τα έβλεπες με χοντρά μπουφάν και κουκούλες να βαδίζουν μέσα στο κρύο και στο χιόνι πολλές φορές. Από παντού ακουγόταν :

 

Χριστούγεννα,πρωτούγεννα πρώτη γιορτήτουχρόνου για βγάτε δέτεμάθετε που ο Χριστός γεννάται γεννάταικαι βαφτίζεται στον Ιορδάνη ποταμό ψηλά στον Άγιο Αντώνη Και τα βουνά ταράζονταν τα δέντρα προσκυνούσαν κι η Παναγία έλιγι κι η Παναγία λέει Έλα Ιορδάνη πρόδρομι Χριστό για να βαφτίσεις τώρα κινώ κι έρχουμι Χριστό για να βαφτίσω.

 

 

Τα παιδιά είχαν μαζί τους καλάθια και κακάβι (μικρό μεταλλικό δοχείο με χερούλι) για να βάζουν μέσα τα λουκάνικα και το κρέας που τους έδιναν. Δεν είχαν λεφτά όλοι τότε λεφτά να τους δώσουν. Λίγα ήταν τα λεφτά που μάζευαν τα παιδιά. Είχαν και ένα ξύλο που ήταν κάπως γυριστό από κάτω σαν μαγκούρα που το λέγαν ματσούκα . Σ’αυτό περνάγανε μέσα τις κουλούρες-κουλουράκια που τους έδιναν οι νοικοκυρές των σπιτιών. Άκουγες τότε να λένε: Κόλιαντα μπάμπω μ’ κόλιαντα, κι εμένα μπάμπω μ’ κλούρα

 

 

ΤΟ ΣΦΑΞΙΜΟ ΤΟΥ ΓΟΥΡΟΥΝΙΟΥ

 

Την ώρα που τα παιδιά έλεγαν τα κάλαντα, στις γειτονίες έσφαζαν τα γουρούνια.είχαν δηλ. γουρνοχαρά.Τα γουρούνια τότε τα τάιζαν πολλούς μήνες πριν (μερικοί από την Άνοιξη).Ζύγιζαν όλα πάνω από 80-100 κιλά το καθένα Οι νοικοκυραίοι έφτιαχναν μεγάλο χοίρο για να έχουν κρέας για μεγάλο χρονικό διάστημα και λίπος(Εκείνη την εποχή τρώγαν πολύ λίπος γιατί δεν είχαν λάδι).Τά γουρούνια τα τάιζαν καλαμπόκι (χωρίς λιπάσματα όπως ακόμα και σήμερα), πίτουρα (ψίνα το λέμε στο χωριό μας) και τους καλοκαιρινούς μήνες βελανίδια(βαλάνι).Άλλες εποχές, άλλη ατμόσφαιρα τότε, άλλος τρόπος εκτροφής άλλη ράτσα γουρουνιών. Σήμερα οι τροφές είναι βιομηχανικές και με ορμόνες . Για το σφάξιμο των γουρουνιών απαιτούνταν 3 και παραπάνω άνδρες. Δεν είναι εύκολη υπόθεση να βάλεις κάτω γουρούνι και να το σφάξεις. Γινόταν βέβαια πριν προετοιμασία από την νοικοκυρά του σπιτιού. Έπρεπε να τα έχει όλα έτοιμα: μαχαίρια, τσεκούρι, λεκάνες καζάνι με ζεστό νερό και οτιδήποτε άλλο χρειαζόταν. Ο σφαγέας έπρεπε να ήταν καλός τεχνίτης την ώρα της σφαγής. Πολλές φορές το γουρούνι είχε μεγάλη δύναμη και ξέφευγε με μεσοκομμένο το λαιμό του .Μόλις κόβανε το γουρούνι η νοικοκυρά έφερνε στο φτυάρι κάρβουνα με θυμιάμα και το θυμιάτιζαν .Τα παιδιά περίμεναν να βγάλουν την φούσκα για να την φουσκώσουν να παίξουν μιας και δεν είχαν μπάλες. Η φούσκα ήταν η ουρήθρα του γουρουνιού Και το γδάρσιμο απαιτούσε τέχνη .Πρόσεχαν να μην τρυπήσουν το δέρμα (τομάρι) γιατί το χρειαζόταν για να φτιάχνουν γουρνουτσάρχα. Αφού τελείωναν το σφάξιμο η νοικοκυρά έφτιαχνε τηγανιά από το ίδιο το κρέας που είχαν σφάξει και τρώγαν και πίναν. Έπειτα από κει έφευγαν και πήγαιναν στου άλλουνού το σπίτι και έσφαζαν κι εκεί τα γουρούνι. Τότε υπήρχε αλληλοβοήθεια κι όχι όπως σήμερα. Μετά το σφάξιμο του γουρουνιού βγάνανε το λίπος (παστό το λένε) και κρεμάγανε το σφάγιο στο υπόγειο του σπιτιού για να στραγγίσει. Τον παστό τον κόβανε μικρά κομματάκια και τον λιώνανε σε καζάνι και τον βάζανε σε δοχεία (πολλές φορές πήλινα)για να έχουν όλο το χρόνο λίπος(λίγδα) για φαγητά και πίτες. Το λιώσιμο του λίπους ήταν χρονοβόρο και κουραστικό. Τα υπολείμματα από τον παστό, τις λεγόμενες τσιγαρίδες δεν τα πετούσαν γιατί ήταν ο καλύτερος μεζές. Πολλές οικογένειες έφτιαχναν και παστρουμά. Το κρέας αφού στράγγιζε το κόβανε ,το αλατίζανε και το βάζανε μέσα σε κασόνια ξύλινα που τα λέγανε κάδες . Παλιότερα δεν υπήρχαν ψυγεία και διατηρούσαν έτσι το κρέας με αυτό τον τρόπο για 2-3 μήνες. Τι πεντανόστιμο κρέας ήταν εκείνο! Το κεφάλι του γουρουνιού και τα πόδια τα μαδούσαν καλά και το ξύριζαν μέσα σε ζεστό νερό. Από αυτά έφτιαχναν πατσά. Έβαζαν μέσα στον πατσά και λίγο σκόρδο και τον έβαζαν μέσα σε σουπιέρες(τσίγκινα βαθιά πιάτα) και μετά στα παράθυρα για να παγώσει. Έφτιαχναν και λουκάνικα. Τί καταπληκτικά λουκάνικα ήταν εκείνα! Δεν υπάρχουν σήμερα τέτοια. Περιείχαν κομματάκια ψαχνό κρέας κομμένο με το μαχαίρι ,λίπος από το κεφάλι του γουρουνιού(μαγούλι-μπουσιουρτί),και πράσο. Στις μέρες μας όλα έχουν αλλάξει. Λίγοι φτιάχνουν χοιράδι και λουκάνικα, λίπα παστρουμά σχεδόν κανένας. Όσο για τα κάλαντα υπάρχουν πολύ λίγα παιδιά παιδιά να τα πουν.

 

If you enjoyed this post, please consider leaving a comment or subscribing to the RSS feed to have future articles delivered to your feed reader.

Comment is closed.